Παρασκευή 21 Φεβρουαρίου 2014

Σε τιμή ευκαιρίας

ΚΩΣΤΟΥΛΑ ΤΩΜΑΔΑΚΗ
ΚΩΣΤΟΥΛΑ
ΤΩΜΑΔΑΚΗ

Σε τιμή ευκαιρίας

Με τους αριθμούς δεν τα πάω καλά. Ακόμη χειρότερα με τα νούμερα που κάθε τόσο η κυβέρνηση μας τρίβει χαιρέκακα στα μούτρα, όπως απειλούσε να κάνει ο καλός δάσκαλος στον κακό μαθητή που συνήθως καθόταν στο τελευταίο  θρανίο. Και όσοι αντιστέκονται στα νούμερα αυτόματα κατατάσσονται σε συντεχνίες που διαμαρτύρονται και φωνασκούν για να μη χάσουν τα κεκτημένα της που τις περισσότερες φορές πρόκειται για τα αυτονόητα: ίσες ευκαιρίες σε όλους, πρόσβαση όλων στην παιδεία, την υγεία, τον πολιτισμό.  Τελευταίο κρούσμα «δημιουργικής παρέμβασης» στον χώρο του πολιτισμού, η κατάργηση της  ενιαίας τιμής του βιβλίου.
Στην αντίθετη όχθη, όλος σχεδόν ο εκδοτικός κόσμος και οι περισσότεροι συγγραφείς υποστηρίζουν φανατικά την ενιαία τιμή του βιβλίου. Στις παράπλευρες απώλειες του ακραίου νεοφιλελευθερισμού τώρα μπαίνει και το βιβλίο.
Η πρόθεση της κυβέρνησης να  καταργήσει την ενιαία τιμή με σκοπό να προστατεύσει την τσέπη του καταναλωτή προκαλεί άλλη μια  καταστροφή  στο χώρο του πολιτισμού τον οποίο θέλει να  κάνει σημαία της.  Θα  πουν κάποιοι ότι  έτσι  αναπτύσσεται ο  ανταγωνισμός  σε μια υγιή οικονομία ή  ότι ο προστατευτισμός δεν ωφέλησε μακροπρόθεσμα κανέναν.  Στον καθαρόαιμο καπιταλισμό τα πράγματα είναι κάπως έτσι με τη συγκέντρωση της παραγωγής στα χέρια των λίγων .
Οι αριθμοί ευημερούν, όμως , κανείς δεν μας είπε τι γίνεται με τους ανθρώπους που χάνουν την δουλειά τους , τους εμπόρους που βάζουν λουκέτο  στα μαγαζιά τους . Το θέμα  είναι από ποια  ιδεολογική σκοπιά  το βλέπεις . Όσοι μάλιστα αντιστέκονται ή είναι οικονομικά βαρίδια στο νεοφιλελεύθερο  μοντέλο ανάπτυξης , διαγράφονται  από το τοπίο. Με δυο λόγια,  στην περίπτωση της κατάργησης της ενιαίας τιμής του βιβλίου  αρκετοί εκδοτικοί οίκοι , τα περισσότεροι βιβλιοπωλεία και σχεδόν όλοι οι συγγραφείς, θα βιώσουν το άγριο τοπίο του ακραίου καπιταλισμού που τα τελευταία χρόνια κοντεύει να μας πνίξει.
Ποιοι θα είναι κερδισμένοι; Μα, οι μεγάλες αλυσίδες, τα πολυκαταστήματα  και κάποιοι συγγραφείς  των best seller . Πόσοι είναι αυτοί; Όχι πάνω από 40. Και δεν τους θεωρώ κερδισμένους εσαεί. Καθότι τα best seller εναλλάσσονται . Και τι θα συμβεί όταν ο επιχειρηματίας της αλυσίδας  αντιληφτεί ότι  το συγκεκριμένο ράφι με τα βιβλία μπορεί να αντικατασταθεί από κάποιο άλλο προϊόν που πουλάει περισσότερο; Και όχι δεν είναι σενάριο σε ταινία επιστημονικής φαντασίας. Γιατί όπως όλοι γνωρίζουμε  οι επιχειρήσεις  δεν είναι φιλανθρωπικά ιδρύματα ούτε πολιτιστικά κέντρα.  Και  ότι ο καπιταλισμός είναι στυγνός και η Ελλάδα  βιώνει τη «δημιουργική καταστροφή» των πάντων.
Το βιβλίο αντιμετωπίζεται ως καταναλωτικό αγαθό  και διέπεται από τους νόμους της αγοράς όπως κάθε άλλο εμπορεύσιμο είδος. Φανταστείτε  τα βιβλία του  Σεφέρη, του  Ελύτη, του Γκάτσου αλλά και του ταλαντούχου  φέρελπι συγγραφέα  μέσα στο καθεστώς της «χυδαίας» αγοράς  η οποία το μόνο που αντιλαμβάνεται είναι τα νούμερα, το κέρδος. Για ποιόν; Μα για τους λίγους , τους  εκλεκτούς. Αυτούς που στέλνουν  τα παιδιά τους με limo στο σχολείο και  έτσι κι αλλιώς έχουν τα Ipad και δεν έχουν σκοπό να στριμωχτούν με τους κοινούς θνητούς στα βιβλιοπωλεία.
Αυτοί οι άνθρωποι αποδοκιμάζουν μετά βδελυγμίας  ότι πάει κόντρα στο καπιταλιστικό μοντέλο ανάπτυξης  και το  βιβλίο πρωτίστως είναι ένα πολιτιστικό αγαθό  που μπορεί και να μη φέρει άμεσα κέρδη στο ταμείο.
Έχω την αίσθηση ότι η κοινωνία είναι ένα βήμα πιο μπροστά. Δεν πείθεται από οικονομικά μοντέλα που είναι για το καλό της αλλά καλό δεν είδε ως τώρα. Το πρόβλημα  της βαθιάς ύφεσης δεν είναι μόνο οικονομικό.
Μέρα με τη μέρα, γίνεται φανερό  ότι ο κόσμος, η κοινωνία, ο συμπολίτης, ο γείτονας, αντιλαμβάνεται την αληθινή κατάσταση των πραγμάτων . Πέρα από τις λέξεις,  τις εύκολες υποσχέσεις, τα επαναστατικά τσιτάτα,  η κοινωνία ένα βήμα πιο μπροστά από την πολιτική  αναζητά τον διαφορετικό λόγο , τις πειστικές απαντήσεις, τις πικρές κάποτε αλήθειες που για χρόνια θάψαμε στο όνομα των πελατειακών σχέσεων , του «ωχ αδελφέ» ,  του όλα πωλούνται και αγοράζονται σε τιμή ευκαιρίας.